Het is zeldzaam in de Surinaamse politiek om initiatieven te zien die zowel ambitieus als zelfreflectief zijn. Met de twee laatste in gedachten heeft de Nationale Democratische Partij (NDP) recent een stap gezet die niet onopgemerkt mag blijven: de invoering van een ethische en gedragscode voor haar leden. Partijvoorzitter Jennifer Simons heeft met deze stap een boodschap van transparantie en verantwoordelijkheid afgegeven; niet alleen aan haar eigen partij, maar aan geheel politiek Suriname. Het is een weldoordachte poging om het beschadigde vertrouwen in de politiek te herstellen en tegelijkertijd een voorbeeld te stellen voor andere politieke partijen. Simons heeft het goed begrepen. De politiek in Suriname kampt met een enorm verlies aan vertrouwen bij de burgers. Het is niet meer dan logisch dat een partij die serieus wil bijdragen aan herstel van dat vertrouwen, zichzelf als eerste moet ondervragen.
Met de invoering van de ethische en gedragscode zet de NDP de eerste stap in een proces dat nodig is voor politieke vernieuwing. Deze code is niet zomaar een document, maar een signaal naar de samenleving: de NDP erkent de gebroken politiek en is bereid verantwoordelijkheid te nemen voor verandering. Wat opmerkelijk is geweest zijn de aanvallen in de media aan het adres van de paarse partij, maar ook op Simons als persoon. Een sarcastische analyse van de Nederlander Hikmat Mahawat Khan die de tijd heeft genomen om een niets voorstellend artikel te schrijven vanuit zijn zolderkamer in Europa. Opvallend is ook de uiterst pessimistische benadering van Steven Alfaisi. Ik denk dat hij voorzitter moet zijn van de politieke partij DOE, die helemaal is doodgebloed onder zijn voorzitterschap en dankzij A-20 nog aan de beademing ligt. Ook de econoom Steven Girdhari, secretaris van de Vereniging van Economisten in Suriname (VES), die meer in de schaduw van Steven Debipersad en Winston Ramautarsing optreedt, heeft kritiek geuit op de stap van Simons. Terwijl de samenleving smacht naar eerlijke leiders, zijn het juist figuren die aan de kantlijn kritiek leveren, die dan weer initiatieven tot vertrouwelijke politiek de grond inboren.
Het is werkelijk bewonderenswaardig, maar vooral cynisch hoe Hikmat zijn kritiek opstelt. Het lijkt wel een meesterwerk van ongefundeerde beschuldigingen en doelloos geroddel, opgebouwd met de finesse van iemand die zich niet om feiten bekommert. In plaats van serieus in te gaan op de werkelijke stappen die de NDP heeft gezet, duikt Khan liever in het moeras van zijn persoonlijke frustraties, als een vis die zich in zijn eigen bitterheid wentelt. Zoals het een scribent betaamt, lijkt hij doelbewust de lezer een rad voor de ogen te draaien, gebruikmakend van politieke voorkeuren. Het is tenslotte makkelijker om kritiek te spuien dan daadwerkelijk naar de feiten te kijken. Het zou wat zijn als we deze retoriek niet met een korrel zout nemen, maar in plaats daarvan geloven dat Khan plots de waarheid in pacht heeft gekregen. Ik kan me wel volledig inbeelden dat de nieuwe weg welke de Nationale Democratische Partij onder het leiderschap van Simons heeft ingeslagen het innerlijke van velen stoort. Misschien omdat ze liever hebben dat de NDP de partij blijft die slagen blijft incasseren, maar waarvan zij, zonder dat deze criticasters het doorhebben, steeds sterker wordt. Immers, de geschiedenis is daar en de feiten liggen er.
Wat de stap van Simons dan ook bijzonder maakt, is dat het niet gaat om een pleister op de wonde noch imagoverbetering, maar om een concrete poging tot verandering. Simons heeft duidelijk aangegeven dat de ethische en gedragscode niet alleen bedoeld is voor de interne partijdiscipline, maar ook als uitgangspunt voor bredere wet- en regelgeving in de politiek. Dit is belangrijk, want het laat zien dat de NDP niet enkel bezig is met eigenbelang, maar met een bredere politieke cultuurverandering. De partij kiest ervoor om zichzelf eerst te toetsen aan normen van transparantie, respect en integriteit. Dit is een voorbeeld dat andere partijen zouden moeten volgen. Er zijn altijd sceptici die dergelijke initiatieven als ‘populistische’ bewegingen bestempelen. Ze beweren dat politieke partijen altijd wel iets zeggen om stemmen te winnen. Maar wat Simons en de NDP doen, is meer dan dat. Ze bieden geen tijdelijke oplossing, maar zetten de deur open naar een fundamentele verandering in hoe politici zich tegenover hun kiezers moeten gedragen. De NDP toont aan dat het niet onmogelijk is om het vertrouwen van de burger terug te winnen, zelfs in een tijd waarin dat vertrouwen op zijn gat ligt. Natuurlijk, de weg is lang en vol obstakels, maar het is een begin. En voor verandering is dat alles wat telt.Ook de kritiek van Hikmat, Alfaisi en Girdhari.
Dat de ethische code niet alleen op papier bestaat, maar ook actief gecontroleerd zal worden, is een ander teken van de serieuze intenties van de partij. Simons heeft terecht aangegeven dat, zodra leden van de partij in bestuurlijke functies terechtkomen, de code voor hen blijft gelden en zelfs aangescherpt zal worden. Dit is cruciaal voor de geloofwaardigheid van het initiatief. Als de NDP niet alleen predikt, maar ook praktiseert, zal dit een krachtige boodschap afgeven aan zowel haar aanhangers als de bredere samenleving. Kennelijk zien criticasters hiermee de bui al hangen. Want wie toont oor te hebben voor de roep van de samenleving, wint ook het vertrouwen van het volk. Die roept is niet aan Simons voorbijgegaan. De partijvoorzitter toont nu al een visionaire leider te zijn, die laat zien dat de stem van het volk telt in de besluitvorming binnen de partij, niet alleen, maar ook daar wanneer er regeermacht is verworven.
Maar ondanks deze positieve stap, mogen we niet vergeten dat de ethische code slechts een begin is. De uitdaging ligt in de uitvoering. Het is makkelijk om een code op papier te zetten, maar het echte werk ligt in de naleving ervan en in het verdere politiseren van de maatschappij. De NDP heeft een stevig fundament gelegd, maar de toekomst zal uitwijzen of andere partijen het voorbeeld zullen volgen. En dat is waar we als Surinamers ook een rol in spelen: door kritisch te blijven, niet alleen naar de NDP, maar naar de politiek als geheel. De paarse beweging met Jennifer Simons aan het roer, heeft de eerste stap gezet in het herstellen van het verloren vertrouwen in de Surinaamse politiek. De ethische en gedragscode is een noodzakelijke zet die hoop biedt voor de toekomst van onze politieke cultuur. Het is tijd voor andere partijen om te volgen. Alleen dan kan Suriname de politiek heropbouwen, stukje bij beetje, en het vertrouwen van de burger weer winnen. Het is een proces, maar de eerste stap is gezet. Chapeau!
Previen Sewnath Opiniemaker en publicist
