In Suriname is het een feit dat er geen controle over de rechterlijke macht uitgevoerd kan worden. De grondwet voorziet namelijk niet hierin. Jennifer Simons, voorzitter van de Nationale Democratische Partij (NDP), heeft tijdens het Verkiezingsdebat 2025 op maandag 12 mei in Prince Ballroom een sterk pleidooi gevoerd voor het brengen van controle in de kolom van de rechterlijke macht. Ze benadrukte hierbij dat het niet de bedoeling is de rechters punt van discussie te maken.
Simons, Imran Taus (OPTSU), Bronto Somohardjo (PL) en Cedric van Samson (VHP) moesten zich uitlaten over de stelling dat het Surinaamse volk dagelijks vertrouwen verliest – wanneer het betreft het rechtsgevoel – in de rechterlijke macht, het openbaar ministerie en zelfs het Surinaams justitieel apparaat. De vraag was of de politici de stelling juist vonden en wat hun partij gaat doen om verandering te brengen. Indien zij de stelling niet juist vonden, moest worden aangegeven wat er dan goed gaat.
Simons vond de stelling terecht. Zij gaf aan reeds jaren geleden bij het doornemen van de grondwet in verband met wetgeving, te hebben geconstateerd dat er voor de rechterlijke macht geen enkele controle is. “Het betekent dat de zij macht heeft en die macht is groot over mensen hun leven”, aldus de politica. Ze merkte op dat – zoals de stelling breder werd uitgelegd – de huidige president inderdaad te vaak bemoeit in zaken die bij de rechterlijke macht liggen. Volgens Simons kan wel schuld aan de president worden gegeven, “maar het is erg belangrijk dat we, onafhankelijk van wie daar zit, ervoor zorgen dat de rechterlijke macht binnen de kolom een controle orgaan heeft”.
De NDP-voorzitter benadrukte dat de uitvoerende macht macht de rechterlijke macht niet kan controleren en ook De Nationale Assemblee niet. Simons: “Het staat regelrecht in de grondwet dat lagere organen infeite moeten doen wat hogere organen zeggen. Het staat er letterlijk, behalve de rechterlijke macht. En dat geeft uiteindelijk het probleem.” Indien er personen zijn geweest die zich toch hielden aan een bepaald concept van een rechtstaat, dan was het volgens Simons waarschijnlijk niet zo opvallend. “Maar het is waarschijnlijk afgegleden”, voegde ze eraan toe.
Van Samson merkte op dat er mogelijkheden zijn dat mensen hun gelijk zoeken wanneer zij zich in hun recht beperkt voelen. Hij noemde onder meer het wraken van een rechter. De politicus zei dat er niet op basis van hoe een rechtszaak individueel is verlopen, gesteld moet worden dat de hele rechtsgang niet deugd. Hij haalde daarbij de zaak-Adhin aan waarbij de voormalige vicepresident in hoger beroep is vrijgesproken. Taus meende dat de rechterlijke macht eventueel versterkt moet worden. Somohardjo zegt dat de samenleving het gevoel heeft dat er met twee maten wordt gemeten. Voor vrienden van de president geldt anders.
Simons diende Van Samson van repliek door aan te geven dat er ten aanzien van de case-Adhin bij de vervolging ernstige fouten zijn gemaakt. Daarnaast heeft de president in het parlement – terwijl Adhin nog niet was aangehouden – het tegenovergestelde verklaard. Simons: “Vervolgens krijgen we van een internationale instanties te horen dat we mensen politiek vervolgen hier in dit land.” Het volgens de NDP-voorzitter een feit is dat de grondwet niet erin voorziet dat de rechterlijke macht wordt gecontroleerd. “En er is nog nooit een macht geweest in de wereld die zonder controle goed is gebleven”, aldus Simons.
Volgens de politica moeten we met zijn allen eerlijk zijn en erkennen dat de situatie thans niet is wat het wezen moet. Ze benadrukte dat Van Samson individuele zaken aanhaalde, die niet van belang zijn in de discussie. Volgens Simons zal het systeem veranderd moeten worden. “En de NDP gaat het veranderen. Ik hoop samen met andere politieke partijen, om ervoor te zorgen dat er controle binnen de kolom van de rechterlijke macht komt.” Ze benadrukte tot slot dat ontwikkelde landen, onder meer in Europa, dit wel hebben.
