Het Economisch Debat 2025 van de Vereniging van Economisten in Suriname (VES) is bij uitstek de gelegenheid geweest voor politieke partijen, die deelnemen aan de komende verkiezingen om aan te geven op welke wijze zij de problemen waarmee Suriname momenteel zit, zullen aanpakken. NDP-voorzitter Jennifer Simons heeft zich opnieuw weten te onderscheiden door haar scherpe visie op diverse vraagstukken en haar brede kijk op uiteenlopende onderwerpen. Zij kenmerkte zich door een heldere uitleg van een strategische aanpak en een diepgaand inzicht in materie die ter discussie werd gesteld.
In Thema 1 van het debat werd de vraag gesteld elke beleidsmaatregelen de politieke organisatie van de deelnemer zal nemen om de lopende uitgaven in 2025-2028 te beheersen. Welke beleidsmaatregelen de partij heeft om de inkomsten te verhogen. Hoe zij zal voldoen aan de geherschikte schuldverplichtingen (rente en aflossing). En welke concrete maatregelen de partij zal nemen om de wisselkoers te stabiliseren en de inflatie te beheersen. Elke partij kreeg drie minuten de tijd om haar statement te maken.
Simons beet de spits af. Zij benadrukte dat om de lopende uitgaven te beheersen en soberheid van beleid zal zijn. “We denken dat met sober beleid en besparing binnen de overheidssector de uitgaven kunnen worden beheerst in de zin van het bestuurlijke.” Verder noemde Simons het verhogen van de efficiëntie van de staat en verminderen van corruptie bij het geven van sociale voorzieningen. Simons: “Dus de lopende uitgaven, ten eerste van de overheid beheersen.” Ze gaf daarnaast aan dat inkomstenverhoging belangrijk is. Volgens haar kunnen een aantal uitgaven niet alleen verminderd kunnen worden, maar sommigen zullen zelfs investeringen vereisen zoals onderwijs en gezondheidszorg.
Volgens Simons zal het belastigstelsel ook zodanig aangpast moeten worden zodat er wat meer binnenkomt zonder dat de gewone man daar verder mee wordt belast. Ze noemde onder meer belastingen uit de goudsector, waar er ondanks de enorm verhoogde goudprijs momenteel toch veel minder geld binnenkomt. Het gaat om een bedrag in de orde van 200 miljoen US dollar op jaarbasis. Daarnaast wordt er wel btw geïnd bij de bevolking, zonder dat deze naar de staat gaat. “De staat gaat zo snel mogelijk moeten zorgen dat het binnenkomt”, zegt Simons. Echter het allerbelangrijkste is volgens haar het verminderen van corruptie.
Vervolgens noemde Simons het voldoen aan schuldverplichtingen c.q. renteaflossingen. “De renteaflossingen die ons in 2027 wachten, zijn enorm en we lopen het risico van nieuwe default. Dus herschikking is ons belangrijkste uitgangspunt.” Er zullen ook concrete maatregelen genomen moeten worden voor het beheersen van de wisselkoers; de eerder genomen maatregelen zijn volgens haar niet succesvol geweest en zou er eerder zijn geweest voor het rekapitaliseren van de banken. Simons zegt dat er geëvalueerd zal moeten worden en nagegaan hoe er meer deviezen binnen kunnen komen voor de Centrale Bank van Suriname. Zij denkt aan externe bronnen, maar benadrukt dat er intern ook deviezen gegenereerd kunnen worden.
Het verminderen van de staatsuitgaven gaat niet zonder het rationaliseren van het overheidsapparaat. Simons stelt echter dat Suriname niet in een economisch klimaat zit, waarbij er heel wat ambtenaren naar huis gestuurd kunnen worden. Tegelijkertijd benadrukt ze dat het overheidsapparaat geenszins als werkverschaffing gebruikt gaat of kan worden. Ze legt uit dat er weliswaar teveel lager opgeleide ambtenaren zijn, maar wel een schreeuwend tekort aan hoger opgeleid deskundig kader. Simons: “Dus het rationaliseren van de overheid wil niet per se zeggen dat je uiteindelijk minder geld uitgeeft aan die overheid, maar dat je wel een efficiëntere overheid krijgt.” Ze geeft verder aan dat de NDP de overheid wenst te digitaliseren. Dit kan ook met zich meebrengen dat mensen interesse krijgen voor ander werk. Hoewel deskundigen volgens Simons aangeven dat digitaliseren van de overheid maximaal twee jaar kan duren, meent zij die wetgeving die erbij hoort, gelijk kan starten.
