De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft vrijdag de Amerikaanse president Donald Trump ontmoet in Washington. Het is onduidelijk of de miljardendeal over grondstoffen is getekend. Tijdens de ontmoeting liepen de spanningen tussen de presidenten hoog op. Zelensky arriveerde vrijdag even voor het middaguur (lokale tijd) bij het Witte Huis, waar hij met een stevige handdruk werd verwelkomd door Trump. De Amerikaanse president, die zijn gast eerder nog een “dictator” noemde, ontving Zelensky hartelijk. Trump prees “de ongelooflijk dappere” Oekraïense strijdkrachten en complimenteerde de Oekraïense president zelfs met zijn kleding.
Verslaggevers vroegen Trump voor het Witte Huis of het een goede bijeenkomst zou worden, waarop de Amerikaanse president met een duim omhoog reageerde. Daarna verdwenen de presidenten naar binnen. Daar namen Trump en Zelensky samen met de Amerikaanse vicepresident JD Vance plaats in het Oval Office, waar ze vragen van verslaggevers beantwoordden. Het gesprek begon vriendelijk – hier en daar werd zelfs nog een grapje gemaakt – maar volgens aanwezige journalisten verliep het daarna een stuk minder hartelijk. Vance beschuldigde Zelensky ervan “respectloos” richting Trump te zijn.
Vance en Trump vonden dat Zelensky niet dankbaar genoeg was. “Heb jij ooit ‘dankjewel’ gezegd?”, vroeg Vance zich hardop af. Trump zei dat de Oekraïense president “dankbaar” moet zijn en dat hij een Derde Wereldoorlog riskeert. “Op deze manier krijg je nooit een deal”, zei hij dreigend. Overigens heeft de Oekraïense president meerdere keren zijn dankbaarheid geuit voor alle (Amerikaanse) steunpakketen.
Op een bepaald moment richtten Zelensky, Trump en Vance zich niet eens meer tot de aanwezige verslaggevers, maar tot elkaar. De drie machthebbers vochten met stemverheffing hun discussies voor het oog van de camera’s uit. Trump wees zijn gast op de uitzichtloze situatie op het slachtveld. “Ik heb je uitgerust om een stoere jongen te zijn, en ik denk niet dat je een stoere jongen bent zonder de Verenigde Staten”, zei de 78-jarige president. “Maar je zult een deal moeten sluit, anders zijn we hier klaar.”
Zelensky keek hoofdschuddend toe hoe Trump en Vance hem uitfoeterden. Toen het hem lukte om kort het woord te pakken, vroeg hij of Vance überhaupt weleens in Oekraïne was geweest “om onze problemen te zien”. Vance zei dat hij erover gelezen had.Tegen het einde van het gesprek was Trump zichtbaar geïrriteerd. Op vragen van journalisten reageerde hij pissig en onderstreepte hij nog maar eens hoe waardeloos hij het beleid van zijn voorgangers (Barack Obama en Joe Biden) vindt. Tot slot zei hij: “Ik denk in ieder geval dat dit goede televisie oplevert.”
Eerder zei Trump dat hij geen kant wil kiezen tussen Rusland en Oekraïne. “Ik sta in het midden. Ik ben voor zowel Oekraïne als Rusland”, zei hij. “Ik wil dit (de oorlog, red.) opgelost krijgen.” Ook Trumps minister van Buitenlandse Zaken, Marco Rubio, was in het kantoor van de Amerikaanse president aanwezig. Ook hamerde Trump erop dat compromissen bij de onderhandelingen horen.
Zelensky zal “zeker compromissen” moeten sluiten, zei Trump. Zelensky ging hier niet in mee en drong er bij Trump op aan om “geen compromissen met een moordenaar” te sluiten. Verder herhaalde hij dat Vladimir Poetin de aanstichter van de oorlog is. Eerder suggereerde Trump na een telefoongesprek met de Russische president dat Oekraïne de oorlog zelf begon.
Rond 19.00 uur (Nederlandse tijd) zullen beide leiders naar verwachting de aangekondigde grondstoffendeal tekenen. Die deal kwamen de Verenigde Staten en Oekraïne dinsdag overeen en is mogelijk tientallen tot honderden miljarden waard. Trump eiste de toegang tot Oekraïense delfstoffen als tegenprestatie voor de Amerikaanse miljardensteun aan Oekraïne in de oorlog tegen Rusland.
Over de precieze inhoud van de deals is nog weinig bekend. Trump hintte er tijdens de ontmoeting met Zelensky op dat er mogelijk ook Amerikaanse wapens naar Oekraïne gaan, al zei hij ook te hopen dat het er “niet veel” zullen zijn en dat het vechten snel stopt. Hij voegde daaraan toe dat hij blij is met de deal. “Nu pas wordt ons land eerlijk behandeld.”
Zelensky is de derde leider die een bezoek brengt aan het Witte Huis. Maandag kreeg Trump bezoek van de Franse president Emmanuel Macron en donderdag bracht de Britse premier Keir Starmer een bezoek. Beide ontmoetingen stonden in het teken van de oorlog van Oekraïne en de rol van de Amerikanen en Europeanen bij de vredesonderhandelingen.
NU.nl
